Өмнөговь аймаг дахь Улсын бүртгэлийн хэлтэс

1931 онд орон нутгийн засаг захиргааны зохион байгуулалтыг өөрчлөх үед Богд хан, Цэцэрлэг мандлын аймгуудаас таслан шинээр байгуулагдсан бөгөөд эдүгээ манай аймаг нь засаг захиргааны 15 нэгжтэй. Аймгийн нутаг дэвсгэр нь говь цөлийн мужид багтах бөгөөд далайн түвшнээс дээш 1300-1600 метрийн дундаж өндөрт оршино.
Энд Алтайн нурууны үргэлжлэл Гурвансайхан уул, Сэврэй Ноён богд, Номгон, Тост, Нэмэгт, Алтан уул, Гилбэнт зэрэг далайн түвшнээс 3000 метрийн өндөрт өргөгдсөн уул нурууд болон 100 гаруй км үргэлжилсэн Хонгорын элс, хэдэн зуун км өргөн Галба, Борзон, Зээмэг, Заг, Сүүжийн алдарт их говиуд бий.
Ховор ба ховордож байгаа эмийн ач холбогдол бүхий 250 зүйлийн жижиг навчит, бутлаг ургамал ургадаг. Ирвэс, хулан, хар сүүлт, аргаль, янгир, шилүүс зэрэг ховордсон ан амьтантай.
Засаг захиргааны нэгж: Өмнөговь аймаг нь 165,0 мянган хавтгай дөрвөлжин километр нутаг дэвсгэртэй, 15 сум, 59 багтай. Аймгийн төв Даланзадгад хот.
Хүн ам: Өмнөговь аймаг нь 2019 оны жилийн эцэст 69902 хүн амтай болж 2018 оны жилийн эцсийн хүн амын мэдээнээс 2.6 хувиар буюу 1788 хүнээр өслөө. Нийт хүн амын 51,1 хувь эрэгтэйчүүд, 48,9 хувийг эмэгтэйчүүд эзэлж байна. Хөдөлмөр эрхлэх насаар нь ангилвал 31,8 хувийг 0-15 насны хүүхэд, 62,0 хувийг 16-59 насны, 6,2 хувийг 60-аас дээш насны хүн ам эзэлж байна. Өрхийн тоо 21097 болж өмнөх оноос 886 өрхөөр буюу 4,1 хувиар буурсан дүнтэй байна.

Дэлгэрэнгүй

Аймгийн түүх болон дурсгалт газар

Өмнөговь аймгийн 8 газрын түүх, соёлын дурсгал Улсын хамгаалалтанд байдаг.
Монгол улсын “Соёлын өвийг хамгаалах тухай хууль”-ийн дагуу “Түүх соёлын үл хөдлөх дурсгалт зүйлийн эрх зүйн хамгаалалтыг улсын, орон нутгийн, байгууллагын гэж ангилна. Улс, орон нутгийн хамгаалалтад байх “Түүх соёлын үл хөдлөх дурсгалт зүйлийн жагсаалтыг соёл,шинжлэх ухааны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагын саналыг үндэслэн Засгийн газар тогтооно” хэмээн заасан байдаг.
Монгол улсын Засгийн газрын 2008 оны 175 дугаар тогтоолоор шинэчлэн батлагдсан уг жагсаалтад 175 дурсгалыг улсын хамгаалалтад, 275 дурсгалыг аймгийн хамгаалалтад авахаар оруулсан байдаг.

Дэлгэрэнгүй

АЙМГИЙН ГАЗРЫН ЗУРАГ

Өмнөговь аймаг нь Монгол улсын хамгийн өмнөд хэсэгт оршдог бөгөөд урд талаараа БНХАУ-тай, баруун талаараа Баянхонгор, баруун хойд хэсгээр Өвөрхангай, хойд талаараа Дундговь, зүүн талаараа Дорноговь аймгуудтай тус тус хиллэн оршино.
Аймгийн төв Даланзадгад хот нь Улаанбаатар хотоос 560 км зайтай. Монгол улсын хэмжээнд хамгийн том 165,0 мянган кв.км нутаг дэвсгэртэй ба хүн амын суурьшил сийрэг 3,4 квадрат километр нутагт 1 хүн, 13,2 квадрат километр нутагт 1 өрх ноогдон хүн ам суурьшиж байна.

Дэлгэрэнгүй

АЙМГИЙН ДУРСГАЛТ ГАЗРЫН ФОТО ЗУРГИЙН ЦОМОГ

Дэмчогийн хийд нь Өмнөговь аймгийн Ханбогд сумын нутаг дахь Галбын уулын байц хадан дунд оршдог. Энэхүү газрыг Ноён хутагт Д.Данзанравжаа байгуулж байсан юм. Хийдийг ноён хутагт Д. Данзанравжаа ирээдүй цагийг билэгдэн байгуулсан гэдэг бөгөөд Цогцалын хийд ч гэж нэрлэх нь бий.
Дэмчог гэдэг нь түвдээр “Дээд амгалан” гэсэн утгатай бөгөөд хийдийг дэлгэрч буй бадамлянхуа цэцгийг бэлгэдэн барьжээ.
Тэрээр хийд буй Ханбогдын хормой газрыг “Хэрэв энэ газар орныг хүн биширч чадах юм бол хүнийхээс илүү газрынх нь ид шид ноёлсон, хүнд сайн сайхан бүхнийг өгч чадах, газрынхаа гүнд баялагтай, хорвоо ертөнц мөхөх, галав юүлэх хүнд хэцүү тэр цагт хэдхэн хүнээ аваад хоцрох гайхамшигтай гоё уул” хэмээн бичиж үлдээсэн ажээ.
Дэмчогийн хийдийн хажууд буй эр бэлэг эрхтний хэлбэртэй хад байх бөгөөд ханийн тэнгэр, үрийн заяа дуудуулах гэж буй бүсгүйчүүд их ихрж, сүслэн залбирдаг байна. Харин хийдийг тус хадны урд талд эм бэлэг эрхтнийг дүрсэлсэн байдлаар зохиомжилж барьсан гэнэ.
Мөн энэ хэсгийг дэлхийн энергийн төв гэж үздэг бөгөөд дотоодын жуулчдын хөл тасардаггүй газруудын нэг болоод байна.

Дэлгэрэнгүй